Edel Mogende Heeren,
Het is Mij bijzonder aangenaam, U Ed.Mog. op nieuw te kunnen mededeelen, dat Ik van alle Mogendheden bij voortduring bewijzen ontvange van welwillende vriendschap. Het daarstellen van overeenkomsten in het belang van den handel en de fabrijken, zoo bijzonder geschikt tot aankweeking der wederkeerig bestaande gevoelens, blijft bestendig het voorwerp Mijner zorgen, gelijk in het algemeen al wat dienen kan tot bevordering en uitbreiding der betrekkingen Mijner onderdanen met alle werelddeelen. lk voede de hoop, dat er eerlang eene schikking, omtrent de aangelegenheden der Roomsch-Katholijke Eeredienst, met den Pauselijken Stoel zal kunnen getroffen worden, te welken einde, overeenkomstig het wederzijdsch daartoe te kennen gegeven verlangen, eene nieuwe onderhandeling te Rome staat te worden geopend.,
De inwendige gesteldheid des lands geeft, niettegenstaande eenige zeer treurige voorvallen, ook ruime stoffe tot tevredenheid.
De hevige ziekte, welke sedert eenigen tijd in sommige streken van ons vaderland heerscht, schijnt hare grootste hoogte te hebben bereikt; men mag dus nu met vertrouwen op het afnemen derzelve hopen; al wat menschlievendheid en kunst aan de hand geven, om die ramp voor het tegenwoordige te lenigen, en hare verwoestingen voor het toekomende te beperken, wordt met ijver aangewend.
Een verschrikkelijk onheil heeft de stad Ostende getroffen; deszelfs oorzaak en uitwerkselen worden naauwkeuriglijk onderzocht; doelmatige hulp zal worden geboden, daar waar de aard en het gewigt der verliezen tot gemoetkoming aanleiding zullen geven.
De verbetering en vermeerdering der groote communicatien worden gestadig voortgezet; nieuwe en belangrijke gedeelten derzelve zullen dit jaar geheel worden voltooid, en het vervoer bevorderen, naar en uit streken, welke vele rijke voortbrengselen van landbouw en mijnen opleveren, maar thans nog verstoken zijn van eene gemakkelijke gemeenschap; de ontwikkeling eener werkzame en vruchtbare nijverheid zal daarvan het gevolg kunnen zijn.
De commissie, welke Ik belast had met het onderzoek naar de beste rivier afleidingen, heeft haren moeijelijken arbeid loffelijk volbragt en Mij haar uitgewerkt verslag aangeboden; hetzelve zal door den druk bekend gemaakt, en alzoo onderworpen worden aan het onderzoek en de beoordeeling van het algemeen; sommige door haar voorgestelde maatregelen, waarvan de nuttigheid boven bedenking was, zijn dadelijk vastgesteld, en de middelen van uitvoering voorbereid; doch, bij het nemen van eene eindelijke beschikking op geheel dat onderwerp, wensche Ik gebruik te kunnen maken van de verdere wetenschappelijke nasporingen, waartoe de bekendmaking van het verslag voorzeker gelegenheid zal geven.
De commissie, aan welke lk de zorg had opgedragen, om, onder de slagtoffers van den laatsten watersnood, de giften uit te deelen, door de algemeene weldadigheid tot verzachting van die groote ramp bestemd, heeft hare taak waardiglijk vervuld. Het geëvenredigd bedrag dier uitdeeling is vrij hoog geweest, dank zij den edelmoedigen bijstand Mijner landgenooten, en den geest van orde en regtvaardigheid, welke den arbeid der commissie heeft gekenmerkt.
De laatste maanden van het afgeloopen jaar hebben, voor alle bronnen van algemeene welvaart, een der moeijelijkste tijdvakken opgeleverd; gebrek aan vertrouwen, meer welligt dan wezenlijk geldsgebrek, heeft een’ noodlotdgen invloed uitgeoefend op de handelsbetrekkingen tusschen de onderscheidene natien; vele voorname markten in Europa zijn daardoor geschokt geworden; ook de Nederlanders hebben daarbij geleden, doch die moeielijkheden met eere doorgestaan, en de gevolgen hebben zich in dit Rijk veel minder, dan elders, doen gevoelen.
Landbouw, fabrijken, visscherijen, koophandel en scheepvaart zijn, dit jaar, over het geheel, niet minder voorspoedig, dan in het vorige.
Het openbaar onderwijs voldoet meer en meer aan de verschillende behoeften der maatschappij; de behoeftige volksklasse kan hetzelve bijna overal kosteloos genieten.
Men is in eenige steden, met goed gevolg, begonnen aan den arbeidsman een bijzonder onderrigt te geven, met het oogmerk om zijne beoefenende kennis te vermeerderen.
De in vorige jaren genomene maatregelen, wegens het onderdgt in de oude talen en bijzondere takken van het hooger onderwijs, hebben geheel aan de verwachting beantwoord; zij zullen met ernst en volharding gehandhaafd worden.
De grondwettelijke instelling der schutterijen zal in uwe tegenwoordige zitting kunnen geregeld worden; men heeft getracht, daarbij het gewigtig belang der verdediging van het vaderland te vereenigen met de huishoudelijke pligten en het gerief der ingezetenen.
Onze buitenlandsche bezittingen houden Mijne bijzondere aandacht gevestigd.
Mijn Vertegenwoordiger in Oost-Indië is met ijver werkzaam in het beramen der maatregelen, welke tot bereiking van het belangrijk doel zijner zending strekken kunnen; de rust aldaar is nog niet gcheel hersteld, maar door het aanzienlijk getal krijgsvolk, hetwelk, ter versterking van de indische gewapende magt, sedert eenen geruimen tijd, van hier is, en bij voortduring wordt uitgezonden, zal, wordt die magt met beleid aangevoerd, de opstand weldra beteugeld zijn, en de ontwikkeling van zoo veel krachten zal gewis klem bijzetten aan den zachteren geest van overreding, welke het Mijn vaste wil is dat het Nederlandsch gezag in die gewesten kenschetse.
Ook in de verdere Overzeesche bezittingen worden doeltreffende maatregelen tot vermeerdering van duurzame welvaart aangewend; in het bijzonder zal de geheele openstelling der haven van Curaçao, aan handel, scheepvaart, landbouw, en fabrijk-wezen, de ruime voordeelen kunnen schenken, welke de ligging en gesteldheid van dat eiland schijnen aan te bieden.
’s Rijks financien zijn in eenen goeden staat.
De opbrengst der middelen is over het geheel allezins voldoende; bij alle takken van ’s Rijks ontvangsten, worden de weldadige gevolgen bespeurd van vastheid in het aangenomen stelsel, welks uitvoering, door de ondervinding, bij de ambtenaren verbetert, en welks naleving, door de gewoonte, bij de schatpligtigen gemakkelijker wordt. De dienst van het vorig jaar laat een overschot na, hetwelk tot gedeeltelijke bestrijding der behoeften van het volgende jaar zal kunnen worden aangewend, en, over het loopende jaar, mag men eene even gunstige uitkomst, met grond, verwachten.
De klagten van onderscheidene provincien, wegens ongelijke verdeeling der grondbelasting, vorderden voorziening, en hebben dan ook Mijne bijzondere aandacht bezig gehouden; het werk van het kadaster is dien ten gevolge met verdubbelden ijver voortgezet, en daardoor de mogelijkheid ontstaan, een ontwerp, tot wijziging van den aanslag, in deze zitting, aan U Ed.Mog. voor te dragen; deze zaak is uit haren aard moeijelijk en ingewikkeld, en vereischt verdere grondige overweging; doch, voor zoo verre de uitslag nog onvolkomen zijn mogt, behoeft daarom eene aanvankelijke meer gelijkmatige verdeeling niet te worden verschoven; hare opvolgelijke invoering zal de gelegenheid overlaten tot herstel en verbetering van die onvolkomenheden, welke van zulk een moeielijk werk onafscheidbaar zijn. De wijzigingen, welke het tarief van inkomende en uitgaande regten zal vorderen, zullen U Ed.Mog. worden voorgedragen.
In de door uwe vergadering toegestemde geldleening, ten behoeve Onzer overzeesche bezittingen, is op eene weinig bezwarende wijze voorzien; daarbij is al wederom het nut der instelling van het Amortisatie-Syndicaat ten volle gebleken.
De derde jaarrekening dezer inrigting is onlangs gesloten; de algemeene vergadering heeft op nieuw kunnen overgaan tot de volledige goedkeuring der verrigtingen van hare Permanente Commissie, en tevens het gevoelen geuit, dat, gedurende het tegenwoordig boekjaar, de som, tot aflossing en vermindering van schuld, zal kunnen worden vermeerderd, gelijk zulks dan ook door Mij aan U Ed.Mog. zal worden voorgedragen.
Het afsluiten van den dienst van 1823, heeft de mogelijkheid daargesteld, om het bedrag, daaruit aanvankelijk voor dit jaar, ter bestrijding van den loopenden dienst gebragt, voor het volgende jaar te vermeerderen en de voordeelige toestand der geldmiddelen geeft mij de aangename gelegenheid, om, zonder verschuiving van nuttige uitgaven, op nieuw eene vermindering van opcenten op sommige belastingen, aan U Ed.Mog. voor te stellen. Ik vleije Mij in deze zitting aan U Ed.Mog. te zullen kunnen aanbieden een Ontwerp van Wet op de regterlijke organisatie, bij welker opstelling het noodige acht is geslagen op de bedenkingen, welke tegen een vroeger ingeleverd Ontwerp waren geopperd. Ook het Wetboek van Burgerlijke regtspleging is door de Staatscommissie van redactie der nationale wetgeving afgewerkt, en wordt op dit oogenblik rijpelijk onderzocht; terwijl de commissie zich almede, met steeds voortdurenden ijver, bezig houdt met het vervaardigen des Wetboeks van strafvordering.
Ik opene hiermede de vergadering van U Ed.Mog. Eene wel gevestigde én gelukkige ondervinding, strekt ten bewijze, dat de bevordering van Lands heil, het eenig doel is Onzer gemeenschappelijke en eensgezinde ogingen; en zoo mogen Wij met vertrouwen des Hemels zegen over dezelve afbidden; en daarop bij voortduring hopen.